शेतीशी निगडीत व्यवसाय रोपवाटिका /Nursery Business

 

agriculture business ideas,agriculture business,most profitable agriculture business,agriculture,business ideas,farming business ideas,agricultural business,farming business,agricultural business ideas,how to start agriculture business,agriculture business opportunities,money making agriculture business ideas,new agriculture business,nursery business,Nursery


    आजकाल प्रत्येकाला आपल्या नोकरीसह एखादा जोड उद्योग असावा, असे वाटते. स्वतःचा व्यवसाय सुरु करण्याचे अनेक पर्याय आपल्याला मिळतील. ज्यापैकी एक ‘नर्सरी’ व्यवसाय/Nursery Businessदेखील आहे. आज कितीतरी लोक हा बिझनेस करत आहेत . चला  तर आज आपण रोपवाटिका बदल बगु. तुम्ही जर सांगली सातारा कोल्हापूर या एरिया मध्ये  जर राहत असाल तर या एरिया मध्य जास्त ऊस हे घतले जाते. 


    रोपवाटिका म्हणजे काय?

         रोपवाटिका म्हणजे काय हे आपल्या सर्वांना माहीत आहे, तथापि, रोपवाटिका ही आपल्यापैकी बहुतेकांसाठी एक नवीन संकल्पना असू शकते. रोपवाटिका ही अशी जागा आहे जिथे वनस्पतींचा प्रसार केला जातो आणि इच्छित वयापर्यंत पूर्ण वाढ केली जाते. त्यामध्ये किरकोळ रोपवाटिका ज्या सामान्य लोकांना विकतात, होलसेल रोपवाटिकांचा समावेश होतो ज्या फक्त इतर रोपवाटिका आणि व्यावसायिक उद्यानांसारख्या व्यवसायांसाठी आणि संस्था आणि खाजगी वसाहतींच्या गरजा पुरविणाऱ्या खाजगी रोपवाटिका यांच्यासाठी मर्यादित असतात. काही नर्सरी बाग, शेती आणि जंगलासाठी पुरवठादार म्हणून देखील काम करतात.

    वनस्पती रोपवाटिकांचे प्रकार 


    फ्लॉवर नर्सरी 

         ही सर्वात सामान्य आणि सुंदर रोपवाटिका आहे जी एखाद्या जमिनीच्या तुकड्यावर लावू शकते. फुलांची रोपवाटिका करून तुम्ही केवळ निसर्गाच्या सौंदर्याला हातभार लावत नाही आणि सुंदर फुलांनी लोकांचे मन वेधून घेत नाही, तर बाजारात फुलांना प्रचंड मागणी असल्याने त्यांची विक्री करून तुम्ही कमाईही करता. जर तुम्ही तुमच्या रोपवाटिकेत दुर्मिळ आणि जास्त मागणी असलेली फुले उगवत असाल तर यामुळे तुमची विक्री वाढेल.

    भाजीपाला रोपवाटिका

         कीटकनाशके आणि कीटकनाशकांचा प्रादुर्भाव झालेल्या भाज्यांचे सेवन केल्याने होणारे दुष्परिणाम आपल्या सर्वांना माहीत आहेत. लोक सेंद्रिय शेतात किंवा कोणत्याही सेंद्रिय पद्धतीने पिकवल्या जाणाऱ्या भाज्यांकडे वळत आहेत. ते खाण्यास आरोग्यदायी असतात त्यामुळे त्यांना मोठी मागणीही असते.
     

    फळ नर्सरी

        ही सर्वात लोकप्रिय प्रकारची नर्सरी आहे जी अनेक व्यवसाय मालकांनी निवडली आहे. सेंद्रिय जमिनीत किंवा त्याऐवजी रोपवाटिकांमध्ये उगवलेल्या फळांची गुणवत्ता नियमित शेतात पिकवलेल्या फळांपेक्षा खूप जास्त आहे. या रोपवाटिकांच्या देखभालीसाठी तुम्हाला चांगला संयम आणि सतत काळजी घेणे आवश्यक आहे, तथापि, तुम्हाला शेवटी मिळणारे परतावा हे सर्व प्रयत्नांचे मूल्य आहे.

    औषधी नर्सरी

         हे सांगण्याची गरज नाही की वाढत्या आजारांमुळे आणि जागरूकता तसेच औषधांची गरज, औषधी रोपवाटिका असणे हे जीवघेण्या आजारांशी लढणाऱ्या लोकांसाठी देखील उपयुक्त ठरू शकते. कोरफड सारख्या औषधी घटकांना त्यांच्या पूर्ण प्रमाणात उदयास येण्यासाठी अशी सेंद्रिय जमीन किंवा रोपवाटिका आवश्यक आहे. ही सध्या सर्वात फायदेशीर नर्सरी आहे ज्यासाठी व्यवसाय करतात.

    जमीन आवश्यकता

         हा तुमच्या व्यवसायाचा सर्वात महत्वाचा पैलू आहे ज्यावर तुमचे अतिरिक्त लक्ष आवश्यक आहे. जमीन हा मूलभूत निकष आहे जो तुमच्या रोपवाटिकेची विश्वासार्हता आणि गुणवत्ता आणि ती वाढणारी सामग्री ठरवेल. तुम्हाला चांगली सुपीक जमीन हवी आहे, जी तुम्ही ज्या रोपवाटिकेची योजना करत आहात त्या प्रकाराला अनुकूल आहे. तुम्ही एकतर आवश्यक शेतजमीन भाड्याने देऊ शकता किंवा तुमच्या घरामागील अंगणात किंवा तुमच्या स्वतःच्या काही भागात पुरेशी जागा असल्यास, तुम्ही ती निवडू शकता. रोपवाटिकेसाठी जमीन विचारात घ्यायची असेल तर तेथे ओलावा, पोषक तत्वे, कीटक नसलेली इत्यादी असणे आवश्यक आहे.
     

    परवाना आणि परवाने

         तुम्हाला तुमच्या व्यवसायापुरते मर्यादित असलेले विविध परवाने घेणे आवश्यक आहे. तुमचा व्यवसाय समाविष्ट करण्यासाठी आणि सुरू करण्यासाठी तुम्हाला कृषी परवाना, जमीन परवाना आणि इतर परवान्यांची आवश्यकता असेल. निष्पक्ष आणि त्रासमुक्त व्यवसाय कार्यांसाठी हे परवाने घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
     

    बियाणे आणि रोपे

         जर तुम्ही भाजीपाला किंवा फळे किंवा काही औषधी गुणधर्म वाढवत असाल तर तुम्हाला संबंधित वनस्पतीच्या बिया आणि रोपे लागतील हे वेगळे सांगण्याची गरज नाही. ते मिळवण्याची तुमची तंत्रे महत्त्वाची ठरतील आणि अंतिम उत्पादनाच्या गुणवत्तेवर परिणाम करतील.
     

    साधने आणि उपकरणे

         तुमच्या विल्हेवाटीत योग्य उपकरणे आणि साधने नसताना तुम्ही तुमच्या रोपवाटिकेचा पूर्ण क्षमतेने वापर करू शकत नाही. काही मूलभूत साधने जसे की हातोडा, पावरा, कात्री वगैरे. ही साधने तुम्ही करत असलेल्या सर्व दैनंदिन कामांसाठी उपयुक्त ठरतील.
     

    मनुष्यबळ

     तुमच्या पाळणाघरात चालणाऱ्या सर्व दैनंदिन कामांमध्ये तुम्हाला मदत करण्यासाठी तुम्हाला काही लोकांची आवश्यकता असेल. तुमच्या नर्सरीच्या क्षेत्रावर लोकांची संख्या अवलंबून असेल.
     

     कीटकनाशके 

         जी तुम्ही तुमच्या रोपवाटिकांवर कीटक आणि दीमकांपासून संरक्षण करण्यासाठी वापरू शकता. तथापि, जर तुम्ही कोणत्याही पदार्थाऐवजी सेंद्रिय स्वरूपाच्या रोपवाटिकांसाठी योजना आखत असाल तर हे लागू होणार नाही. तुम्ही निवडलेली रसायने तुम्हाला माहीत असली पाहिजेत किंवा बाजारात किमान प्राधान्य दिलेली असावीत. त्याबद्दल जाण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे इतर नर्सरी मालकांचे निरीक्षण करणे आणि त्यांचा सल्ला घेणे.
     

    आपल्या वनस्पती रोपवाटिका विपणन

         नेहमीप्रमाणे, तुमची रोपवाटिका व्यवसायांमध्ये ओळखली जावी यासाठी तुम्हाला प्रमोशन आणि मार्केटिंगची आवश्यकता असेल. तुमच्या प्लांट नर्सरीशी संबंधित वेबसाइट तयार करणे हा सर्वोत्तम पर्याय असेल. तुमच्या प्लांट नर्सरीचे सोशल मीडिया हँडल असणे देखील खूप प्रभावी ठरेल. तुम्ही पोस्टर लावून जहिरात करू शिकता, तुम्ही नवीन नवीन पदतीने जहिरात करू शिकता. 

     नर्सरी व्यवसायासाठी आवश्यक कौशल्ये

    1. हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आपल्याला झाडानविशयी माहिती असायला पाहिजे किवा तुम्ही याचे प्रशिक्षण घेतले पाहिजे. कारण वेगवेगळ्या झाडांचे आणि वनस्पतींचे स्वरूप वेगळे असते. त्यामुळे अशा स्थितीत, कोणत्या वनस्पतीला किती पाणी, किती खत, सूर्यप्रकाश, कीटकनाशक इ. विषयी माहिती असायला पाहिजे.

    2. खते, सिंचन, कापणी, तापमान नियंत्रण इत्यादी उपकरणे कशी वापरली जातील आणि कशी आहेत याची समज असणे आवश्यक आहे.

    3. झाडांचे कीटकांपासून संरक्षण कसे करावे आणि झाडांमधील किडे काढून टाकण्यासाठी कोणत्या कीटकनाशकांची आवश्यकता असेल याचीही माहिती असावी.

    4. यांत्रिक कौशल्ये देखील आवश्यक आहेत जसे प्लंबिंगचे ज्ञान, सिंचन पद्धती, हरितगृह वायुवीजन आणि माती आणि वाळू यांचे मिश्रण इ.

    5. त्याच बरोबर आपला व्यवसाय वाढीसाठी मार्केटिंग करणे आवश्यक आहे.

    रोपवाटिकेसाठी रोपे आणि बियाणे कोठे खरेदी करायचे? 

        तुम्ही हा व्यवसाय करू करण्याचा विचार करत असाल आणि यासाठी रोपे आणि बियाणे विकत घेण्याचा विचार करत असाल तर हे समान आपण सरकारी नर्सरी प्लांट मधून विकत घ्यायला पाहिजे. कारण की तिथे सगळ्यात स्वस्थ सामान दुसरीकडे कोठे भेटणार नाही. ह्याच्या किमतीचा विचार करायला गेलो तर तुम्हाला 10 रुपये पासून ते 2000 पर्यत्न ह्याचे बी आणि रोपे भेटतील. त्याच बरोबर आपल्याला पर्यावरण कसे सुरक्षित ठेवायचे याविषयी ही माहिती दिली जाईल.

    नर्सरी व्यवसाय सुरू करण्यासाठी खर्च किती येईल? 

           भांडवलाचा विचार करायला गेलो तर हे आपल्यालावर अवलंबून आहे की तुम्ही कोणत्या प्रकारे व्यवसाय सुरू करणार आहे. आणि याचा विस्तार किती मोठा आहे कारण की सामन्यात आणि कमी पैशामध्ये आपण 50 हजार ते 1 लाखा पर्यत्न नर्सरी व्यवसाय सुरू करू शकतो. व तुम्हाला हा पैसा रिटर्न 2 ते 3 महिन्यामध्ये भेटेल.

        एकदा तुम्ही वरील सर्व आवश्यकता पूर्ण केल्यावर आणि तुमची स्वतःची पसंतीची नर्सरी निवडली की, तुम्ही तुमचा व्यवसाय सुरू करू शकता. हे पाहण्यासाठी खूप संयम आणि अतिरिक्त काळजी आवश्यक आहे.